Turizm sektörünün tüm bileşenleriyle çevreye duyarlı bir dönüşüm geçirmesi gerekiyor. Bacasız sanayi olarak bilinen turizm sektöründe karbondioksit emisyonu, 2016 senesinde 1 milyar 597 milyon ton düzeyindeydi. Dünya Seyahat ve Turizm Konseyi’ne (WTTC) göre turizmin küresel çapta sera gazı salımına etkisi, yaklaşık yüzde 5 seviyesinde. Bu oranın 2030 yılında yüzde 5,3’e çıkması öngörülüyor. Her ne kadar bu oran az gibi gözükse de yüzde 5,3’lük emisyon artışı, 2030 yılında emisyonun 1 milyar 998 milyon tona ulaşması demek.
ÇEVRE ODAKLI KRİTERLER
Dünyanın en çok ziyaret edilen dördüncü ülkesi Türkiye. Kendine has coğrafyası ve iklimiyle kış-yaz turizminden sağlık turizmine, doğa turizminden kongre turizmine kadar kapsamlı bir yapıya sahip. Ülkenin turizm sektörü hedefi, 2022 için 42 milyon turist ve 35 milyar dolar düzeyinde gelir. Söz konusu hedefi etkileyecek pek çok gelişme olsa da sektör temsilcilerini çok yakından ilgilendiren bir açıklama Mayıs ayında WTTC’den geldi. Oteller için başlangıç düzeyinde, çevre odaklı en iyi uygulamalardan oluşan sürdürülebilirlik kriterleri, üç kategoride 12 başlıktan oluşuyor.
“Verimlilik”, “Gezegen” ve “İnsanlar” kategorilerinde hazırlanan sürdürülebilirlik kriterleri; su ve enerji kullanımının azaltılması, karbon emisyonlarının düşürülmesi, atıkların sıfırlanması, keten yeniden kullanım programının uygulanması, yeşil temizlik ürünlerinin tercih edilmesi ile plastik pipetler, karıştırıcılar ve diğer tek kullanımlık atık malzemelerin ortadan kaldırılması dâhil olmak üzere pek çok maddeyi içeriyor. Otellerin bulunduğu bölgedeki yerel halka fayda sağlayacak programlar ortaya koyulması ile eşitliğin teşvik edilmesi de diğer kriterleri oluşturuyor. Sürdürülebilirliğe uygunluğun sağlanması için kurul, en az sekiz zorunlu kriterin yıl sonuna kadar uygulandığını raporlayarak kontrol edecek.
EN KÜÇÜK OTELLERİ DE KAPSAYACAK
Küresel çapta iklim krizinin önüne geçilmesi amacıyla turizm sektörü temsilcileri, sürdürülebilirlik konusuna odaklandı. WTTC CEO’su Julia Simpson, söz konusu yeni programın, sektör genelinde en iyi uygulama bilgilerine daha iyi erişim sağlamayı amaçladığını belirtiyor. Sürdürülebilir gelecek için hedefe doğru ilerlerken ne kadar küçük olursa olsun hiçbir otelin bunun gerisinde kalmamasını hedeflediklerini açıklayan Julia Simpson, “Sürdürülebilirlik tartışılacak bir konu değil ama her küçük otel, nasıl fark yaratılacağına dair bilgiye erişemez. Bu uygulama, herkesin küresel bir standarda erişmesini sağlayacak.” şeklinde açıklamada bulundu.
DOĞRULAMA PROGRAMI DA YOLDA
WTTC, program için kriterleri ve minimum gereksinimleri tanımlamış olsa da dördüncü çeyrekte uygulamaya alacağı bir doğrulama süreci var. Programın, Küresel Sürdürülebilir Turizm Konseyi’nin (GSTC) kriterleri gibi daha gelişmiş girişimlerle uyumlu hâle getirilmesi yönünde çalışmalar devam ediyor. Ayrıca programa katılacak otellerin, GTSC tarafından akredite edilen üçüncü parti bir sertifikalandırma şirketi aracılığıyla sürdürülebilirlik sertifikası alması için de girişimler söz konusu.
SIFIR ATIK SİSTEMİ ÖNEMLİ
Türkiye’de oteller bazında uygulamaya alınan sıfır atık sistemi, ilk kez 2019 yılında gündeme geldi. Sürdürülebilir bir gelecek için oteller, atık biriktirme ekipmanları ve geçici depolama alanlarında çalışmalar başlattı. Sürdürülebilirliği odağına alan söz konusu tesisler daha sonra misafir odalarında yer alan çöp kovalarının yerine iki bölmeli organik atık ve ambalaj atığı kovaları yerleştirdi. Geri dönüşemeyen diğer atıklar için banyo alanlarındaki kovalarda üçlü ayrıştırma sistemine geçti. Kat hizmetleri personelinin servis arabalarında organik atık, ambalaj atığı ve diğer atıkları ayrı ayrı toplamaya başladı. Mutfak atıklarında da sıfır atık sitemini titizlikle devreye aldılar.
2022 itibarıyla artık pek çok otelin teknik servis alanlarında Çevre ve Şehircilik İl Müdürlüğü’nce onaylanan Atık Yönetim Planı kapsamında tehlikeli ve tehlikesiz atıklar ayrı ayrı toplanıyor ve biriktirilen tüm atıklar çevreyle uyumlu şekilde lisanslı atık işleme tesislerine gönderiliyor. Bu tür çalışmalar otellerin SPA Wellness alanlarından toplantı salonlarına, kuaför alanlarından yemekhanelerine kadar farklı kriter ve çeşitli uygulama yöntemleriyle hayat buluyor. Aynı zamanda personellerine de çevreye duyarlılık konusunda eğitim veren oteller,sürdürülebilirlik çalışmalarına süratle devam ediyor.
Türk turizm sektörü, 2030’a kadar sürecek üç aşamalı bir sertifikasyon süreci ile sürdürülebilir bir gelecek için yeniden yapılanıyor.
TÜRKİYE’NİN “YEŞİL VE SÜRDÜRÜLEBİLİR TURİZM” TAAHHÜDÜ
Türk turizm sektörü, küresel boyutta sürdürülebilirlik çalışmaları kapsamında Birleşmiş Milletler’in (BM) düzenlediği Genel Kurul Toplantısı’nda “Yeşil ve Sürdürülebilir Turizm” için taahhütte bulundu. Ulusal sürdürülebilir turizm programı için Küresel Sürdürülebilir Turizm Konseyi (GSTC) ile iş birliği anlaşması imzaladı. Sektör temsilcileri, 2030’a kadar üç aşamalı bir sertifikasyon süreci ile yeniden yapılanıyor.
Bakanlıklar arası yürütülen ortaklıkla Türkiye’nin öncülük yaptığı Güvenli Turizm Sertifikasyon Programı ile turizm sektörü, pandemi sürecinde kollarını sıvamıştı. Bugün ulaşılan rakamlara bakıldığında Türkiye, ziyaretçilerine 11 bin 750 sertifikalı otel, restoran ve turizm tesisi ile hizmet veriyor. Güvenli turizm sertifikasyon programının getirdiği bu yapı, 2023 yılından itibaren Türk turizm modelinin sürdürülebilirlik koşullarını da gözetecek. Güvenli ve Yeşil Turizm Sertifikasyon Programı’nı kalıcı bir şekilde uygulanmaya alan sektör temsilcileri, aynı zamanda “Yeşil ve Sürdürülebilir Turizm” taahhüdü ile çalışmalarını sürdürüyor.
SIFIR ATIK BELGESİ ALMAYAN OTEL KALMAYACAK
Çevre ve Şehircilik Bakanlığı, 2017 yılında atıkların kaynağında ayrı toplanarak geri dönüşümünün sağlanmasını, bu sayede ham madde ve enerji israfının önüne geçilmesini hedefleyen Sıfır AtıkProjesi’ni geliştirdi. Gönüllülük esasıyla başlayan proje, yönetmelik kapsamına alınarak 2019 itibarıyla yürürlüğe girdi. 2020 yılının Ekim ayında Sıfır Atık Belgesi’ni alan ilk iki otel Hilton İstanbul Bosphorus ve Conrad İstanbul Bosphorus oldu. Yönetmelik kapsamında 100 oda ve üstü kapasiteye sahip oteller 31 Aralık 2020 tarihine kadar Sıfır Atık Yönetim Sistemi’ne geçti. 50 ile 99 oda arasında kapasiteye sahip oteller ise 31 Aralık 2021 tarihine kadar Sıfır Atık Sistemi’ne dâhil oldu. 50’den daha az odaya sahip oteller ise bu yıl sonuna kadar söz konusu sistemi devreye alacak.