Yeditepe Üniversitesi Genetik ve Biyomühendislik Bölümü mezunu Hakan Sevgili, girişimci olmanın her zaman hayali olduğunu belirterek bu yönünü geliştirmek amacıyla lisans döneminde yoğun bir şekilde girişimcilik dersleri aldığını söylüyor. Bu sebeple KOSGEB İleri Girişimcilik Eğitim programlarına da katıldığını belirten genç girişimci sözlerine şöyle devam ediyor: “İstanbul Üniversitesi Biyoteknoloji alanındaki yüksek lisans danışman hocam Dr. Nazmiye Özlem Şanlı ile birlikte çokça beyin fırtınası yaptık ve beni girişimci olmam konusunda daima teşvik etti. Ortağımla TÜBİTAK-BiGG 1512-Girişimcilik Destek Programı’na başvurduk ve biyoplastikleri konu edinen iş fikrimiz hibe almaya hak kazandı. Vakit kaybetmeden ortağım Malzeme Mühendisi Ayberk Aka ile şirketimiz Back to Nature Biyoteknoloji’yi kurduk.”
Bildiğimiz kadarıyla biyobozunur plastik üretiyorsunuz. Nasıl üretildiğini ve üretim süreçleriyle ilgili bilgi alabilir miyiz?
Ürettiğimiz biyoplastiğin ham maddesini temelde atıklardan elde edilen bakteriler oluşturuyor. Atık sulardan karşıladığımız bakterileri üretim kapasitesini artırmak ve maksimuma erişmek amacıyla çeşitli şartlarda muhafaza ediyoruz. Bunu yaparken de yine endüstrilerin atık besin değerlerini kullanıyoruz. Tüm süreçte maliyetleri önemli oranda azaltıyoruz. Kendi ürünümüzün yanı sıra bu üretim süreçlerinde meydana gelen atıklarla da biyoenerji üreticileri için ham madde kaynakları yaratıyoruz. Önemli olan kısım ise süreçler boyunca sürdürebilirlik kriterlerine bağlı olarak devam ediyoruz. Sürdürülebilirlik ilkelerinin ortak noktası olan sürdürebilir gelişim amaçlı üretimimiz ile hem sosyal hem çevresel hem de ekonomik sürdürülebilirlik ilkelerine uyum gösteriyoruz.
Ürettiğiniz plastik türünün kullanım alanları nelerdir?
Bizim üzerinde çalıştığımız malzemenin yapı taşı mikroorganizmalardır; yani biyokütle esaslı ham maddelerdir. Bu ham maddeler doğa içinde herhangi bir toksik etki ya da ekolojik dengeyi bozacak bir bozunma oluşturmuyor. Enteresan sayılabilecek nokta ise ortaya çıkarttığımız ham madde, plastik türevlere karşılık ikame özellikler sergileyebiliyor. Dolayısıyla bu madde ile üreticiler bir kap, ambalaj, hatta oyuncak bile ortaya çıkarabilirler. Aynı zamanda otomotiv, elektronik, sağlık sektörleri başta olmak üzere pek çok alanda çeşitli plastiklerin yerine kullanılabiliyor. Back to Nature olarak, ilgili sertifikasyonları en kısa sürede tamamlamayı ve tüm testlerimizde gerçekleştirdiğimiz AR-GE çalışmalarımızla başarılı bir üretim dönemi geçirmeyi arzu ediyoruz.
Biyobozunur plastikler fosil yakıtlardan üretilen plastiklere oranla ne gibi faydalar sağlıyor?
Esasında her bir biyoplastik ham maddesi farklı alanlarda kökeni petrol olan plastikleri taklit edebiliyor. Ürettiğimiz biyoplastik ham maddesi polipropilen ham maddesini taklit ederek sert ambalaj malzemelerinde kullanıma elverişli hâle geliyor. Sağladığı en önemli fayda ise doğada kendi başına kolayca ayrışabilmesi. Bu gerçekten önemli bir avantaj çünkü biz geri dönüşüm stratejilerine göre günümüzdeki çalışmaları incelediğimizde, bir insanın günlük olarak sadece üç saatlik tüketiminin geri dönüştürülebildiğini görüyoruz. Bu dönüşüm sırasında da dönüştürülebilen plastikler tamamen kirlenmemiş ya da herhangi bir işlem uygulanmamış olmalıdır. Ek olarak bizim üretimimiz sonucu oluşan madde, parçalandığında mikroplastik gibi hayatımızı tehdit eden partiküllere ayrışmayarak toprağa gübre oluyor.
Plastik atıklar dünyanın en büyük çevre sorunlarından biri. Biyobozunur plastikler mevcut plastiklere alternatif olabilir mi?
Plastik atıklar çevre sorunlarının başında geliyor. Biyobozunur karakter gösteren ham maddeler ise sağladıkları avantajlarla, alternatiften ziyade petrol kökenli ham maddelerin yerini alacaktır. Dünyadaki trend bize önemli bir veri sağlıyor. Petrol kaynaklarının azalması ve iklim krizinin tüm etkilerinin zamanla baş göstermesi sebebiyle biyoteknolojik çalışmalar biyosferin etkin kullanımı üzerine yoğunlaşıyor. Bu konuya eğilim ülkemizde de artıyor. Biyoplastiklerin petrol kökenli plastiklerin yerini alması, maliyet konusunda iyileştirmeler yapılmasıyla doğru orantılı. Bunun aşılması için de çalışmaların artırılması ve gerekli önemin bu alana verilmesi elzem. Bizim sunduğumuz çözüm ise ham maddenin atıklardan karşılanması ve ekonomik değeri olmayan bu atıkların sermayeye yeniden katılımının sağlanması oldu.
2021 yılında kurulan yeni bir girişimsiniz. 2022 yılı hedefleriniz nelerdir?
Üretimimizde yapay zekâ kullanımını destekleyerek veri odaklı üretim gerçekleştirmeyi ve sektör standartlarının üzerinde üretim kapasitesine erişmeyi amaçlıyoruz. Bunun yanı sıra akademinin getirdiği teoriği girişimimiz ile birleştirerek çıktığımız bu yolda, pratiği somut örneklerle görebilmemiz erken aşama hedeflerimiz arasında yer alıyor.
